Beschrijving
Over Celan en het licht
Hoe ondubbelzinnig ook vaststaat dat de van oorsprong Roemeense dichter Paul Celan (1920-1970) joods was, joods dacht en hart had voor de joodse zaak, het is voor het begrip van zijn werk zinvol dit te nuanceren: historisch, biografisch, politiek en poëticaal. Alle vier deze invalshoeken zorgen voor onuitwisbare watermerken in zijn gedichten. Celan en zijn oeuvre zijn onlosmakelijk verbonden met de shoah. In elk van zijn gedichten – elk van zijn uitingen misschien – schemert zijn uiteenzetting met de shoah door, soms duidelijk waarneembaar aan de oppervlakte, soms meer verhuld in de diepere lagen ervan. Voor deze uitgave vertaalde de essayist en Celan-vertaler Ton Naaijkens vier bijzondere brieven van Paul Celan, waarin hij zijn pseudoniem laat vallen en vertelt wat de shoah voor hem betekende. Met ‘Bij de brieven van Paul Antschel’ introduceert Naaijkens de uitgebreide correspondentie. In een ander essay verkent hij de verhouding van de dichter Celan tot het licht, voor hem een metafoor voor het leven waartoe hij zich gedwongen voelde. De Nederlandse dichter Erik Lindner schrijft niet over het licht maar over het waarnemend orgaan daarvan: de plek van het oog in Celans poëzie. In een essay over Celan en de beeldende kunst schrijft Naaijkens onder andere over de belangrijke rol die de gravures van Celans echtgenote Gisèle Lestrange voor zijn werk spelen en de verwantschap tussen dichten en etsen.
Over de auteurs
Ton Naaijkens (1953) is vertaler en essayist. Hij vertaalde en bezorgde het volledige werk van Paul Celan (Verzameld werk, Athenaeum – Polak & Van Gennep 2020). Naaijkens is emeritus hoogleraar Duitse literatuur en Vertaalwetenschap (Universiteit Utrecht), redacteur van Filter, tijdschrift over vertalen, en mede-auteur van de cultuurgeschiedenis Vertalen in de Nederlanden (Boom 2021).
Erik Lindner (1968) is dichter. Hij debuteerde in 1996 en publiceerde sindsdien zes dichtbundels, waarvan de meest recente Zog (Van Oorschot, 2018). Zijn Nach Akedia werd genomineerd voor de Derek Walcott Prize for Poetry. Behalve poëzie verschenen er twee romans, Naar Whitebridge (De Bezige Bij, 2013) en 51 manieren om de liefde uit te stellen (Van Oorschot, 2021).
Celan en het licht verschijnt in samenwerking met met tijdschrift Terras in de reeks “De literaire getuige. Verhalen van de Holocaust.”
